Soru-Cevap Jeofizik Mühendisi Yard.Doç.Dr Ertan Pekşen Jeofizik Mühendisi Araştırma Görevlisi Demet Nar Jeofizik Mühendisi Yardımcı Doçent Berna Tunç Jeofizik Mühendisi Araştırma Görevlisi Deniz Çaka Jeofizik Mühendisi Doç.Dr. Ali Muhittin ALBORA Jeofizik Mühendisi Yrd.Doç.Dr. Oğuz Gündoğdu

Jeofizik Mühendisleri

Ara :

dinamo teorisi, yerfiziği, yerküre ...

Google ilk sırada çıkmak

Kıvrımların Sınıflandırılması Nasıl Olur?
Okunma : 3205 Facebook Paylaş

Kıvrımların Sınıflandırılması Nasıl Olur?

Tabakalı kayaçların tektonik kuvvetlerin etkisiyle kazandıkları dalga seklindeki deformasyon yapılarına kıvrım, meydana gelen olaya da kıvrımlanma denir. Bu yapı kubbe (antiklinal) veya çanak (senklinal) seklinde olabilir.
Bazı hallerde örneğin metamorfik kayaçların bir çoğunda kıvrımlı yapının merkezdeki birimlerinin genç mi yaslı mı oldugu belli olmaz. Bu nedenle bu tür kıvrımlı yapılar antiform veya sinform diye adlandırılır.Dış görünüm olarak antiklinale benzeyen fakat kayaçların yas sıralaması senklinale uyan bir kıvrıma antiformal senklinal, bunun tam tersi duruma da sinformal antiklinal adı verilir.
1.Kıvrım unsurları (elemanları):
Bir kıvrım her iki yanında bulunan kanatlardan oluşur. Kanatların konumuna göre bir kıvrım antiklinal veya senklinal olabilir. Bir antiklinalde topografik olarak en yüksek noktaya doruk noktası denir. Bu noktalar. Üzerinde bulunduran çizgiye doruk çizgisi, kıvrılmaya katılan çesitli tabakaların doruk çizgilerini birlestiren ve onları üzerinde tasıyan düzleme ise doruk düzlemi denir (Sekil VI.4). Kıvrım kanatlarının birlestigi çizgiye kıvrım ekseni adı verilir. Kıvrım ekseni kıvrılan tabaka serisinin stratigrafik olarak en yüksek seviyesi olup yatay, dalımlı veya düz, kavisli olabilir (Sekil VI.5, 6, 7) ). Kıvrımlanmaya katılan tüm tabaka serilerinin kıvrım eksenlerini birleştiren ve onları üzerinde taşıyan düzleme eksen düzlemi denir.Eksen düzlemi  düşey, eğik, yatık, düzlemsel, kavisli veya düzensiz kavisli olabilir. Kavisli eksen çizgisine sahip kıvrımlarda kıvrım ekseninin en yüksekte bulunan noktasına külmünasyon (yükselim), en alçakta bulunan noktasına da depresyon (çöküntü) adı verilir.
2. Kıvrımların Sınıflandırılması
En önemli kıvrım sınıflaması su şekildedir: Kıvrım eksen düzleminin ve kıvrım kanatlarının konumuna göre, Fleuty sınıflaması, sekle ve yapıya göre sınıflama, izogonal sınıflama, kıvrımların yatay ile olan ilişkilerine göre sınıflandırma.
a) Kıvrım eksen düzleminin ve kıvrım kanatlarının konumuna göre;kıvrımlar simetrik, asimetrik, devrik, yatık (Sekil VI.10, 11) ve yeniden kıvrımlanmıs kıvrım olarak sınıflandırılır .
b) Fleuty Sınıflandırması; 
Kıvrım kanatları arasındaki açıya göre sınıflandırma. 
Eksen düzleminin eğim derecesine göre sınıflandırma
c)Sekle ve Yapıya göre sınıflandırma;
-Zik-zak (chevron) kıvrım Gevrek (kompetant) malzemelerde gelişir.
- Silindirik kıvrım (cylindirical fold)Yarım daire seklindedir.Genelde uzun süreli deformasyonu temsil eder.
- Yelpaze kıvrım (fan fold) Kıvrım kanatları yelpaze seklinde birbirlerine dönük olarak meydana gelen kıvrımlardır. Uzun süren, derin gömülme ve şiddetli sıkışma ile meydana gelirler.
- Kutu (box/conjugate) kıvrım Üç kanattan olusan kıvrımlardır.
- Gözyaşı seklinde kıvrım (tear drop fold) Devamlı kıvrılarak oluşmuş kıvrımlardır.
- Konsentrik kıvrım (paralel/concentric fold) Kıvrımı olusturan tabakların kalınlıkları her tarafta aynıdır. Antiklinal derinlere dogru küçülür, senklinaller ise derinlere dogru büyür. Genelde kompetant karakterli kayaçlarda olusur.
- Benzer kıvrım (similar fold) Bu kıvrımlarda tabakaların herbirinin yapmıs oldugu kıvrım birbirine benzer ve esit büyüklüktedir. Tabaka kalınlıkları kıvrım ekseninde artar kanatlarda ise azalır.
- Izoklinal kıvrım
- Disharmonik kıvrım (disharmonic fold) Tabakaların plastiklik dereceleri veya kıvrımlanma eğilimleri birbirinden farklı ise ve bu tabakalar birlikte kıvrılmaya uğrarlarsa dsiharmonik kıvrım oluşur.

d) İzogonal Sınıflandırma;
Bir kıvrımda yapıyı sınırlayan iki yüzey üzerinde, eğim dereceleri eşit olan noktalar vardır. Bu noktaların karşılıklı olarak birleştirilmesiyle elde edilen her hat eğim izogonu veya es eğim hattı olarak adlandırılır. Bu izogonların, kıvrım eksenine göre olan konumları göz önüne alınarak yapılan sınıflamaya izogonal sınıflandırma denir.
-Konverjan izogonlu kıvrımlar: Bu kıvrımlarda yapıyı sınırlayan yüzeylerden dışta bulunan içte bulunana oranla daha hafif kıvrımlanmıştır .
- Benzer izogonlu kıvrımlar:Eğim izogonları kıvrım eksenine paraleldir, yani kıvrımın iç ve dış yüzeyi aynı derecede kıvrımlanma geçirmiştir .
- Diverjan izogonlu kıvrımlar: İç yüzeyi, dış yüzeyine oranla daha az kıvrılmış olan kıvrımlardır .

e)Kıvrımların yatay ile olan ilişkilerine göre sınıflandırma;
-Dalımsız kıvrımlar (non-plunging folds)
- Dalımlı kıvrımlar (plunging folds)

iPhone Ekran Değişimi