Herhangi bir deprem oluştuğunda, bu depremin tariflenmesi ve
anlaşılabilmesi için "DEPREM PARAMETRELERİ" olarak tanımlanan bazı
kavramlardan söz edilmektedir. Aşağıda kısaca bu parametrelerin
açıklaması yapılacaktır.
ODAK NOKTASI (HiPOSANTR)
Odak noktası yerin içinde
depremin enerjisinin ortaya çıktığı noktadır.Bu noktaya odak noktası
veya iç merkez de denir.Gerçekte,enerjinin ortaya çıktığı bir nokta
olmayıp bir alandır.
DIŞ MERKEZ (EPiSANTR)
Odak noktasına en yakın olan yer üzerindeki noktadır.Burası aynı zamanda depremin çok hassar yaptığı veya en kuvvetli olarak hissedildiği noktadır. Aslında bu, bir noktadan çok bir alandır.
ŞİDDET
Herhangi bir derinlikte olan depremin,
yeryüzünde hissedildiği bir noktadaki etkisinin ölçüsü olarak
tanımlanmaktadır. Depremin yer yüzeyindeki etkileri depremin şiddeti
olarak tanımlanır. Şiddetin ölçüsü, insanların deprem sırasında uykudan
uyanmaları, mobilyaların hareket etmesi, bacaların yıkılması ve toplam
hasar gibi çeşitli kıstaslar göz önüne alınarak yapılır. Şiddeti
tanımlamak için birçok ölçek geliştirilmiştir. Bunlardan en yaygın
olarak kullanılanı Değiştirilmiş Mercalli Şiddet Ölçeğidir. (Modified
Mercalli -MM- Intensity Scale). Bu ölçek, Romen rakamları ile belirlenen
12 düzeyden oluşur. Hiçbir matematiksel temeli olmayıp, bütünü ile
gözlemsel bilgilere dayanır. Önceden hazırlanmış olan bu cetveller, her
şiddet derecesindeki depremlerin insanlar, yapılar ve arazi üzerinde
meydana getireceği etkileri belirlemektedir. Şiddeti V ve daha küçük
olan depremler genellikle yapılarda hasar meydana getirmezler. VI-XII
arasındaki şiddetler ise, depremlerin yapılarda meydana getirdiği hasar
ve arazide oluşturduğu kırılma, yarılma, heyelan gibi bulgulara
dayanılarak değerlendirilmektedir.
MAGNİTÜD
Deprem
sırasında açığa çıkan enerjinin bir ölçüsü olarak tanımlanmaktadır.
Enerjinin doğrudan doğruya ölçülmesi olanağı olmadığından, Amerika
Birleşik Devletlerinden Prof.C.Richter tarafından 1930 yıllarında
bulunan bir yöntemle depremlerin aletsel bir ölçüsü olan "Magnitüd"
tanımlanmıştır. Prof .Richter, episantrdan 100 km. uzaklıkta ve sert
zemine yerlestirilmis özel bir sismografla (2800 büyütmeli, özel
periyodu 0.8 saniye ve %80 sönümü olan bir Wood-Anderson torsiyon
Sismografı ile) kaydedilmiş zemin hareketinin mikron cinsinden (1 mikron
1/1000 mm) ölçülen maksimum genliğinin 10 tabanına göre logaritmasını
bir depremin "magnitüdü" olarak tanımlamıştır. Ölçek, bir birimlik
magnitüt artışı, depremin boyutlarında 10 katı bir artışa karşılık
gelecek biçimde düzenlenmiştir. Örneğin, Richter Ölçeğine göre
magnitüdü 8 olan bir deprem, magnitüdü 4 olan bir depremden 10 bin kez
daha büyüktür. Bugüne dek olan depremler istatistik olarak
incelendiğinde kaydedilen en büyük magnitüd değerinin 8.9 olduğu
görülmektedir(31 Ocak 1906 Colombiya-Ekvator ve 2Mart 1933
Sanriku-Japonya depremleri).
Depremlerin şiddet ve magnitüdleri arasındaki bağıntılardan dönüşümleri aşağıdaki gibi verilebilir.
Şiddet |
IV V VI VII VIII IX X XI XII |
Richter MG |
4 4,5 5,1 5,6 6,2 6,6 7,3 7,8 8 |
Sonuç Bulunamadı.